Hay’adda xuquuqul insaanka ee ay dawladda Itoobiya magacawday ayaa ku baaqday in la sii daayo 16 suxufi iyo shaqaale warbaahin ah ka dib xidhidh cusub oo maalmihii la soo dhaafay ka dhacayay caasimadda Addis Ababa iyo gobolka Amxaarada.

Kooxaha u dooda saxafada iyo kooxaha u dooda xuquuqul insaanka ayaa sheegay in xukuumada Ra’iisul wasaare Abiy Ahmed ay sii kordheyso cabsi gelinta warbaahinta iyo dhibaateynta dadka kasoo horjeeda iyadoo dooneysa inay damiso qalalaasaha ka jira gobolada.

Maamulka Itoobiya ayaa si gaar ah beryahan dambe si gaar ah uga wadday gobollada Axmaarada iyo Oromada, inkastoo bishii March ay ku dhawaaqeen xabbad-joojin ilaa lix iyo toban bilood uu socday dagaal sokeeye. Maamulka ayaa sababeeyay xariga loo geystay shaqaalaha warbaahinta iyagoo ku eedeeyay inay la safteen mucaaradka.

Madaxa guddiga xuquuqul insaanka Daniel Bekele ayaa sheegay in tirada guud ee suxufiyiinta la xiray ay hadda gaarayaan 16 wariye, wuxuuna ku baaqay in si degdeg ah loo sii daayo.


"Ma jirto wax sheegasho ah oo ku saabsan dembiga lagu soo oogay ee lagu sameeyay warbaahinta, taas oo caddaynaysa ku xadgudubka sharciga cusub ee warbaahinta ee dhawaan la ansixiyay kaas oo si cad u mamnuucaya in xabsiga lagu sii hayo dadka lagu soo oogay inay dambi ka galeen warbaahinta," ayuu ku yiri hadal uu soo saaray.

Isku soo wada duuboo, Temesgen Desalegn oo ka tirsan Majaladda Feteh iyo Yayesew Shimelis oo ka tirsan warbaahinta Ethio Forum ayaa Khamiistii lagu qabtay magaalada Addis Ababa, sida uu sheegay guddiga xuquuqul insaanka Itoobiya.

Toddobaadkii hore, maamulka Axmaarada ayaa xidhay shan wariye oo ka tirsan warbaahinta Ashara, tallaabadaas oo lala xiriiriyay tebinta maleeshiyaad mutadawiciin ah oo loo yaqaan Fano. Isla maalintaas, mas'uuliyiinta ayaa sidoo kale xiray afar kale oo ka tirsan shaqaalaha warbaahinta internetka ee Nisir International Broadcasting ee fadhigeedu yahay Mareykanka.
Afhayeenka dawladda Legesse Tulu si degdeg ah ugama jawaabin codsiyada ku saabsan hadalka Bekele.

Laakiin xukuumaddu waxay digniin u dirtay warbaahinta oo ay soo saartay todobaadkii hore: “Xukuumaddu waxay sii wadi doontaa inay tallaabo aan ka soo noqosho lahayn ka qaaddo shakhsiyaadka ku lugta leh falalka sharci darrada ah ee qorsheynaya kana shaqeynaya inay abuuraan qalalaase iyo fowdo, sidoo kale kuwa huwan warbaahinta Wariyeyaasha iyo xarumaha warbaahinta.